AHISKA TÜRKLERİ GERİ DÖNÜŞ YASASI VE KRİTİĞİ(*)

2007 yılı Haziran ve Temmuz ayları içerisinde Gürcistan Parlamentosunda “Eski Sovyetler Birliği tarafından XX. yüzyılın 40’lı yıllarında Gürcistan Sovyet Cumhuriyeti’nden zorla sürülen (başka yerlere yerleştirilen) kişilerin geri dönüşü hakkında”, Gürcistan Cumhurbaşkanı Miheil Saakaşvili’nin imzasını taşıyan 11 Temmuz 2007 tarih ve 5261 sayılı kanun yayınlandı. Senelerdir beklenen kanun olması Ahıska Türkleri arasında büyük sevinç yaşanmasına neden oldu. 1944 senesinde vatanlarından sürülen halkın 63 sene boyunca yaşadığı sürgün hayatının son bulacağı düşünüldü. Fakat kanun incelendiğinde yeni bir sancılı dönemin başlayacağı anlaşıldı. Kanun’un 1. Maddesinde “İşbu kanunla tanzim edilen geriye dönüş sistemi tarihi hak ve adaletin yerine getirilmesine ve onurlu, şerefli ve istekli geri dönüş prensiplerine dayanmakta olup; aşama aşama gerçekleştirilebilen geri dönüşü kapsamaktadır.” cümlesi yer almaktadır. Acaba gerçekten bu konuya bu kadar iyi niyetli mi yanaşılmaktadır. Kanunun ne isminde ne de başka bir yerinde “Ahıska Türkü” veya “Türk” kelimesine rastlamak mümkün değil. Kanunun “Terminaloji ve Açıklamalar” kısmını kapsayan 2. Maddesi (A) şıkkında “Zorla sürülen kişi – 31 Temmuz 1944 tarihli ve 6279 Nolu Sovyetler Birliği Devlet Savunma Komitesi tarafından alınan karara istinaden XX. yüzyılın 40’lı yıllarında Gürcistan Sovyet Cumhuriyeti’nden Sovyetler Birliği’nin başka Cumhuriyetlerine zorla yerleştirilen kişi.” olarak tanımlanmaktadır. Oysaki adı geçen 31 Temmuz 1944 tarihli ve 6279 Nolu kararda açık bir şekilde Türk kelimesi yer almaktadır. Yani sürülecek olanlar Türklerdir. Kanun metninde ise buna rastlamak mümkün değildir. Ahıska Türkleri ismini anmamak için o kadar uğraşılmış ki kanun metinlerinden bunu açıkça görmekteyiz. Kanunun 3. Maddesinde ise Geri Dönüşçü Statüsünü elde edebilmek için gerekli beyanda bulunma hakkına sahip olan kişileri açıklamaktadır. Maddede “İşbu Kanunla tespit edilen kurala göre Geriye Dönüşçü Statüsünü Alabilmek İçin Gerekli Olan Beyanda Bulunma Hakkına Sahip Olan Kişiler; zorla sürülen (başka yerlere yerleştirilen) kişiler ve onların sonraki nesilleridir.” denmektedir. Kanunun 4. maddesinde ise “Geriye Dönüşçü Statüsünü Alabilmek İçin Gerekli Beyanname Hakkında” açıklama yapılmaktadır. Bu maddeye göre, Geriye Dönüşçü statüsünü alabilmek için gerekli beyannameleri aşağıdaki şekilde sunmalıdırlar: “Kişi sürekli Gürcistan’da oturmakta ise (resmi dayanak olmalı) – Beyannamesini Bakanlığa sunar; Kişi sürekli yurtdışında oturmakta ise (resmi dayanak olmalı) – sürekli oturduğu ve vatandaşı olduğu ülkenin resmi Temsilciliğine Beyannamesini sunar; Eğer kişinin sürekli oturduğu ve vatandaşı olduğu (resmi dayanak olmalı) ülkesinde böyle bir resmi temsilcilik yoksa kişi, Beyannamesini bulunan en yakın Temsilciliğe sunar” denmektedir. Kanun maddesinde yukarıdaki şartlarla birlikte Geriye Dönüşçü statüsünü alabilmek için gerekli Beyannameyle beraber aşağıdaki evrakların da muhakkak bulunması gerekmektedir: “Zoraki sürüldüğüne dair resmi bir Evrak, Sürekli oturduğu ve vatandaşı olduğu ülkesinde o ülkenin kanunlarına uygun olan geçerli evraklar: kimlik belgesi; ikametgâh belgesi gayrı menkul tapusu; Doğum Belgesi; İkametgâh Belgesi; Sabıka Kaydı; Medeni Hali ve/veya akrabalık ilişkileri yansıtılan evraklar (Evlilik Cüzdanı ve/veya Boşanma belgesi; çocuğun doğum belgesi); Sağlık durumu hakkındaki bilgiler ve/veya evraklar; Özgeçmişi (kişi hakkında mümkün olduğunca çok bilgi içermeli; bildiği yabancı dilleri, sahip olduğu gayrı menkulleri yazılması şart);Malvarlığı ve Maddi durumu hakkındaki bilgiler /evraklar. Kısacası bir yığın evrak gerekiyor ki, bunların da bazılarını elde etmek için milleti sürüm sürüm süründürecekler. Bir başka paragrafta ise “Kişi hakkındaki kapsamlı ve detaylı bilgiler onun Geriye Dönüş sürecinde; ayrıca uyum ve entegrasyon sürecinde çok yardımcı olabilirler.” denmektedir. Entegrasyon sürecinin neyi kapsadığı ise bilinmemektedir. Geçen senelerde hazırlan örnek kanun taslağında yer alan entegrasyondan bahsediliyorsa, bu sancılı bir dönemin başlangıcı olacaktır. Kanun’un bir başka maddesinde ise “Bu Maddede; 2. ve 3. Alt Maddelerde bahsedilen belgeler Gürcüce sunulmalıdır. Eğer bu evraklar başka bir dilde tanzim edilmişse gerekli resmi şekilde Noter Tasdikli Gürcüce Tercümeleri yapılmalı ve evraklarla beraber sunulmalıdır. Bu Maddenin 2. ve 3. Alt Maddelerinde bahsedilen evraklar Gürcüce tercüme edildikten ve resmen noterde tasdik edildikten sonra sunulur ve eğer başvuru sahibi isterse tercüme ekine evrakların aslını değil de fotokopilerini ekleyebilir. İstenilen evraklar ya Başvurunun yapıldığı ülkenin, ya Kişinin sürekli ikamet ettiği ülkenin ya da vatandaşı olduğu ülkenin geçerli resmi/ Noter tasdikli olarak hazırlanmalıdır.” Bu madde de insanları zora sokmaktadır. Başvuruyu alacak olan kurumun, gelecekte kendi vatandaşları olacak insanlara bu çileyi çektirmesi ne kadar da “onurlu, şerefli” bir davranıştır acaba. Bu işlemlerin getireceği külfeti düşünmek gerekmez mi? 1944 Sürgününde Ahıskalıların bütün malvarlıklarını zimmetine geçiren, haksız kazanç elde eden ülke acaba hangisi? “Geriye Dönüşçü Statüsünü alabilmek için gerekli beyanname bu kanuna uygun şekilde düzenlenmiş olmalı ve en geç 1 Ocak 2009 tarihinden erken sunulmalıdır.” Yukarıdaki paragraf, kanunun 4. maddesinde yer almaktadır. Anılan tarihe kadar başvurusunu yetiştiremeyen bir 70 sene daha vatansız yaşayacak. Ne kadar adil ve gerçekçi bir kanun metni.1999 senesinde 2007’ye kadar herhangi bir girişimde bulunmayan Gürcistan, kanun çıktıktan sonra bu işi 1 senelik kısa bir sürede ve bunca insanı külfete ve eziyette sürükleyerek bitirmek istiyor. Başvuruyu yapan şahısın “Geriye Dönüşçü” statüsünü alabilmesi için yapılan beyannameler ve yanında ekte sunulan tüm gerekli evraklar dikkatle incelendikten sonra; kontrol sonucunda herhangi kusur veya eksiklik ortaya çıkmazsa beyan eden kişi Geriye Dönüşçü statüsünü arayan kişi olarak tescil ve kayıt edilecektir. Eksik evrak olduğu takdirde, başvuru sahibinin evrakları geri iade edilmekte ve üç aylık süre verilmektedir. Bu süre içerisinde eksikliği tamamlayamayanın akıbetinin ne olacağı ise namalum. Başvuru sahibinin beyannamesi ve evrakları ilgili bakanlık veya kuruluşlar tarafından incelenecektir. Yapılan başvuruların incelenmesine 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren başlanacaktır. Kanunun 6. Maddesinin 4. bendinde “Bakanlık tüm evrakları tescil ve kayıt eder ve bundan sonra Gürcistan İçişleri Bakanlığı’na gönderir. Bazen gerektiği takdirde evraklar diğer kurum ve kuruluşlara da gönderilmektedir ve bu kurumlar da kişiye Geriye Dönüşçü statüsünü verip vermemek konusunda kesin ve gerçekçi gerekçelerle ve kanıtlarla beraber ve kendi yetkileri çerçevesinde, kendi fikirlerini beyan ederler.” denmektedir. Buradan ortaya çıkan önemli bir nokta da, kendi anavatanlarından tekme tokat ve haksız yere atılan insanlar, eğer uygun görülürseler vatanlarına geri alınacaklardır. Bu madde de ne kadar “onurlu ve şerefli” acaba? Kanunun 9. Maddesinin 1. bendinde “Geriye Dönüşçü statüsü, bu statüyü alan kişiye Gürcistan Vatandaşlığı alma hakkını vermektedir. Vatandaşlık, Gürcistan Kurumsal Yasası’nın 27. Maddesinde öngörüldüğü şekilde verilecektir.” denilmektedir. Bu aşamaları tamamlamak için geçen süre yaklaşık 3–4 seneyi bulmaktadır. 9. Maddenin 2. bendinde ise “Geriye Dönüşçü statüsünü aldıktan sonraki 6 ay içerisinde Geriye Dönüşçü statüsünü alan kişi Bakanlığa Geriye Dönüşçü olmadan önce vatandaşı olduğu ülkesinin vatandaşlığından vazgeçtiğine dair bir resmi belge sunmalıdır.” denilmektedir. Bu uygulama ise başlı başına neredeyse imkânsız bir talebi içermektedir. Herhangi bir ülkenin vatandaşı olmadan, vatandaşı olduğun ülkenin vatandaşlığından ayrılmak hiç de kolay bir süreç değildir. Burada Uluslararası hukuk kurallarının bir ihlali söz konusudur. Yukarıdaki maddenin son bendinde ise “Geriye Dönüşçü; Gürcistan Vatandaşlığı ile ilgili şart ve talepleri Geriye Dönüşçü statüsünü aldıktan sonraki 1 sene içerisinde yerine getirmelidir.” şartı ile yine bir karmaşık hal mevcuttur. Kanunun 10. Maddesinde ise “Geriye Dönüşçü statüsünü durdurmak ve iptal etmek” durumları sıralanmaktadır. Bu maddede de göze çarpan bir diğer sıkıntılı şart ise “Geriye Dönüşçü statüsünü aldıktan sonra eskiden vatandaşı olduğu ülkenin vatandaşlığından 6 ay içerisinde vazgeçmediği takdirde veya Geriye Dönüşçü statüsünü aldıktan sonraki 1 sene içerisinde Gürcistan Vatandaşlığı alma konusundaki talep ve şartları yerine getirmediği durumda.” geriye dönüş hakkını kaybedecek olmasıdır. Son olarak bu kanun metninden de göründüğü gibi, hiç de istenen özellikleri taşıyan bir kanun olmadığı ortadadır. Bütün bu süreçlerin gerçekleştiği aşamalarda yine ortaya çıkacak menfaat şebekeleri halktan kazanç elde etmeye çalışacaklardır. Çünkü kanunda bulunan bazı boşluk ve yetersizlikler buna fırsat tanımaktadır. Ahıskalıların nereye, ne şekilde yerleşeceklerinden bahsedilmemektedir. Ahıskalıların haklı taleplerinin başında yer alan Ahıska Bölgesi zikredilmemektedir. Kısacası bu kanun istekleri karşılamayan ve tepki çeken bir kanun niteliği taşımaktadır. Gelecekte bu sorunun her iki tarafı da büyük sıkıntılarla karşılaşacağından şimdiden kanun metninde veya genelgelerle düzelişlerin yapılması daha faydalı olacaktır. Ahıska Türklerinin tek isteği, kendi dede baba topraklarında Gürcistan kanun ve kurallarına saygılı birer vatandaş olarak yaşamaktır ki, bu da her bir insanın, hele hele Ahıska Türklerinin en doğal hakkıdır.

Not: www.globalyorum.com Global Yorum internet sitesinden alınmıştır.