Men satqınımmı?

AVDET

Sürgünlikniñ deşetli yıllarını öz başından keçirgen halqımıznıñ hayatında qalğanı - hatıra acılarıdır. Şimdi bu qara künlerni hatırlayaraq, qartlarımız yaşlı közleri, titrek seslerinen nasıl qıyınlıqlardan keçkenini, nasıl azaplar çekkenini añlatalar. 1935 senesi oktâbrniñ 8-inde Balıqlava rayonı Belbek köyünde doğğan Lilâ Kerimovanıñ taqdiri de ağır edi.
‘Sürgünlik vaqtında men ve qız qardaşım Teberti köyün Baydarda yaşadık. 1941 senesi bombalar atılğanda birisi quyuğa , birisi de evge tüşkeninden biz anamnıñ tatası Saydege yaşamağa keçtik. Köçürgende anam evde yoq edi. O başqa köyge aş qıdırmağa ketti ve şu künü evge qaytıp yetiştirmedi. Aqşam askerler kelip, bizni qardaşımnen at turğan ahırğa kirsettiler. Anda sabağace oturmağa mecbur oldıq. Kün doğğanda bizge eki silâlı asker keldi. Köşede sandığımız tura edi. Askerler silânıñ ucunen onı açıp özümiznen bir şeyler almağa emir etti. Amma biz qorqıp, ağlamağa başladıq. Soñra qomşumız çapıp keldi de: ‘ Toplanıñız balam, bizni köçüreler!’ – dep qıçırdı, men ise daa çoq ağlamağa başladım. Asker özümiznen bir de bir şey almağa israrlıqnen ayta berse bile, bizge almağa şey de yoq edi. Sığırımıznı almanlar aşap bitirdiler. Evimizden de bir şey qalmadı. Men bir teşikli çanaq, biraz baqla ve mısırboğday aldım. O vaqıt aqlım tek buña yetti. Bizni soqaqqa çıqardılar, etrafta qıyamet qopqan dain edi: köpekler, mışıqlar çapqalay, biz kibi yedi yaşlarında bir oğlançıq arqasına qardaşını oturttıp, köy içinde deli kibi çapıp yüre edi. Olarnıñ da anaları yanında olmasa kerek. Kimse oña qulaq asmay edi, er kesni bir tarafqa ayday ediler. İnsanlar oba oba otura edi. Birazdan qara brezentnen qapalğan balaban maşnalar keldi. İnsanlarnı bu maşnalarğa yüklediler. Ekseriyetnen bala, qadınlar ve qartlar edik, erkeklerimizniñ çoqusı cebede hızmet ete edi. Soñra bizni demir yolğa alıp kettiler, mında başqa köylerden adam tolu maşnalar kele toqtay edi. Tesadüfen maşnalarından birinde men anamnı körip qaldım. Şu daqqada quvançımızdan o qadar şamata köterdik ki.. maşnada oturğan asker, anamıznıñ köksüne pistoletini tikledi, amma biznen ketken başqa asker birincisine bir şeyler fısıldap, bizge beraber vagonğa minmege ruhset berdi. Vagonda adamlar biri biri üstünde otura ediler. Ayaqyol yoq edi. Vagon toqtağanda tez -tez suv qıdırmağa kete, aman eki tolanı qoyıp, ocaq qurmağa tırışa ediler. Amma trenniñ signal berip yerinden qıbırdağanını körip, er şeyni qaldırıp vagonğa atıla ediler.. çoq adam hastalanğan edi, hususan qartlar.
Uzun vaqıt devamında qapılar açılmadı. Nefes almağa ağır edi, er kes ağlay ve Allahqa dua ete edi. Böyle etip qorantamız Mari MŞSC (ASSR), Yurin rayonına tüşti. Bizni dağ ortasında bir barak içine yerleştirdiler. Saba erte komendant keldi. Elindeki qamçınen bizni lesopavalğa quvalay edi. 13-14 yaşlarında balalar tereklerni yıqtırmağa mecbur oldılar. Etraf dağ ve bir metr terenliginde qar. Terekni yıqtırmaq içün ise başta yolnı açıp yanına barmaq kerek edi. Tereklerni pıça ediler. Onı endi yıqtırmaq kerek olğanda ‘Qaçıñız’ dep qıçıra ediler. Ya qayda qaçarsıñ, etraf qar da. Böyle etip, yaş balalar, oğlan ve qızlar 30 metrlik tereklerniñ pıtaqları tübünde qala, bazıları öle, bazıları qazalana, saqat qala ediler. Adamlar açlıq çeke ediler. Qomşu köyler sakinlerinden ötmek soracaqta üstlerine köpeklerini yibere ediler. 1946 senesi, yaralanğan babamız bizni Uralda taptı. Şpalzavodına çalışmağa kirdi. İş pek ağır edi, cenkte alğan yaralar da özüni bildire ediler. Babam vefat etti, birazdan qız qardaşım da keçindi.
Uralda 12 sene yaşağan soñ Özbekistanğa köçtik. Men mektep, tehnikumnı bitirdim, laboratoriyağa oqumağa kirdim. Qırımğa ise 1987 senesi köçip qayttıq. Evimizni qurdıq. Al-azırda men nefaqacım. Aqayım - Sabri Mustafayev, oğullarım Zodi ve Nuri (Qırımda vefat etti). Zodi oca olıp çalışa. Menim 6 tornum bar.
Ebet, men kene Vatanım - Qırımda yaşayım, amma keçmişniñ acıları meni rahat qaldırmay. Er mayıs 18 künü damarlarımda qanlarım sanki toqtap qala. Meni alã daa cevabı olmağan sualler qıynap tura. 8 yaşında bala olıp, o qorqunçlı yıllarda men nasıl satqıncılıq yapa bile edim ki? Menim ne qabaatım ola bile edi ki? Babam bütün erkekler kibi faşistlerge qarşı uruşa edi. Anam bizni qaldırıp, Aqyar yanında okop qaza edi, almanlar ise onı ura edi. Partizan olğan tuvğanlarımıznı astılar ve üç kün devamında asılı qaldırdılar. Bala közlerinen bütün körgenimlerden soñ maña kim cevap berir: ‘Men ne yaptım? Kimni öldürdim? Men satqınımmı?’

http://www.avdet.org/tr/node/6018