BİZ YAPTIK OLDU!

Nail AYTAR

Bir insan topluluğunu millet yapan temel faktörler arasında dil, din, kültür, eğitim, tarih birliği, ortak gelecek, birlikte yaşamak arzusu gibi unsurları sayabiliriz. Bu faktörlerin bazıları zaman zaman ön plana çıkar bazıları ise değer kaybetmiş gibi görünse de zamanla önemini ve değerini anlarız. Millet olmanın faktörleri bir araya gelipte devletleşen milletler zamanla devlet ve milletlerini sembolize eden ortak değerler etrafında birleşirler. Bu semboller onların hedef ve ilkelerinin kodlanmış halidir gibide düşünülebilir. Buradan aslında gelmek istediğimiz birkaç nokta var. Birincisi millet-devlet olmanın gereklerinden birisi ve aslında en önemlisi ortak bir bilinç ve otoritenin oluşmasıdır. Bu milli bilinç (milliy anlık) kendini bayrak, milli marş gibi unsurlarla temsil eder. Bu unsurlar sembol olmanın çok ötesinde anlamlar ifade eder ve kolay kolay değişmezler-değiştirilemezler. Kırım Tatar milli marşı “Ant Etkenmen” bizi 1.Qurultay ve 1917 Kırım Tatar Halk Cumhuriyeti ve ilkelerine “Tarak Tamga”lı gök bayrak ise Kırım Hanlığına bağlar.

Kırım Tatarlarının vatana dönüşü sonrası en büyük dertleri, sorunları bir ev-barınak bulup yerleşmek daha sonra ise geçimini temin edecek iş sahibi olmaktı. Bu sorunlar kısmen devam etsede iyi kötü yerleşen ve geçimini temin eden Kırım Tatarları siyaseten en büyük hamleyi 1991 yılında 2.Qurultayı toplayarak yaptılar. 1917 yılında Bağımsız Kırım Tatar Halk Cumhuriyetini kuran 1. Qurultay’ın mirasçısı ve takipçisi 2. Qurultay vatanda artık bir siyasi otoritenin olduğunu ve daha önemlisi Kırım Tatarlarının kendini temsil edecek organı oluşturduklarını göstermesi açısından son derece önemliydi. Qurultay seçimle gelen halkın temsilcilerinden oluşmaktaydı ve bu Qurultay’ın seçtiği icra organı Kırım Tatar Milli Meclisi devleti olmayan bir milletin temsili kadar problemlerini çözmek içinde uğraşan teşkilatlanma oldu. 1991 yılında toplanan 2. Qurultay kararları arasında Kırım Tatar bayrağının tarihi “Tarak Tamgalı” gök bayrak, milli marşınında sözlerini Noman Çelebicihan’ın yazdığı “Ant Etkenmen” olduğu karara bağlanmıştı. Bu kararlar bugüne kadarda kimse tarafından muhalefet edilmeden istek ve heyecanla kabul edilerek uygulanmıştır.

Vatanda yaşayanlar kadar diasporada yaşayanlar içinde milli hedef ve duyguları temsil eden “Ant Etkenmen” ve “Tarak Tamgalı Gök Bayrak” hassasiyet noktalarıdır ve değiştirilmelerini, bozulmalarını kolay kolay kabul edemezler. Bir düzeltme veya ihtiyaca binaen bir durum ortaya çıkarsa da bu kararları alacak merci bellidir. Bu tip hassas konularda Kırım Tatar Milli Qurultayı toplanır ve halkın temsilcileri gereken kararları alırlar. Daha önceki yazılarımızda sıklıkla ifade ettiğimiz Latin alfabesi ile ilgili Qurultay’ın kabul ettiği Kırım Tatar alfabesinin kullanılması konusu gibi hassas konular “ben yaptım oldu” ciddiyetsizliği ile karşı karşıya kalmamalıdır. Kırım Tatar alfabesinde olmamasına rağmen “ğ” harfini “c” okuyan “Romenlere” ve “w-x” harflerini kullanan “İngilizlere” yaptığımız eleştiriyi ATR yayın kuruluşunun yetki ve amaçları arasında olmadığını düşündüğümüz milli marşımız “Ant Etkenmen” in değiştirilmesine de göstermeliyiz. (*)

18 Mayıs 2012 tarihinde Akmescit’te yapılan sürgünün 68. yıldönümü anma törenlerinde de çalınan yeni düzenlemenin iyi-kötü değerlendirmesinden ziyade yapılış şekline ve yol açabileceği durumlara dikkat edilmesi açısından önemli bulduğumuz bu konu bazı şeyleri yaparken daha fazla dikkati gerektiriyor.  Niyet kötü olmasa da yapılan işin bir norm ve şekle bağlanması açısından bazı standartların artık oturtulması gerekiyor. Vatanda kısmen Kırım Tatarca yayın yapan ATR televizyonu yönetiminin bu hassasiyetlere dikkat etmesi gerekir. İleride yayın kuruluşları arttıkça veya şu an haftada 2-3 saat Kırım Tatarca yayın yapan Kırım Devlet Televizyonu da “Ant Etkenmen”i değiştirmeye kalkarsa Kırım Tatar bayrağı “Tarak Tamga” yerinede Kırım Muhtar Sovyet Sosyalist Cumhuriyetinin bayrağını kullanmaya kalkarsa tepkimiz ne olur acaba?

(*)1917’de kurulan Kırım Halk Cumhuriyetinin hükümet reisi Noman Çelebicihan tarafından yazılmış olan Ant Etkenmen şiirinin son kıtası milli marş olarak okunmaktaydı.

Ant etkenmen, söz bergenmen millet içün ölmege,
Bilip, körip milletimniñ közyaşını silmege.
Bilmey, körmey biñ yaşasam, Qurultaylı han olsam,
Kene bir kün mezarcılar kelir meni kömmege.

ATR, tarafından hazırlanan ses kaydında ise ilk iki satıra sadık kalınsa da

geri kalan 2 satır yerine sözleri tamamen farklı olan 4 satır eklenmiş.

Ant etkenmen, söz bergenmen millet içün ölmege,
Bilip, körip milletimniñ köz yaşını silmege.

Qırım altın beşigimdir, qurbanıñım, Vatanım,
Seniñ içün ant etmesem, men ne içün doğğanım?
Ant etkenmen, ant etkenniñ antı içün ölmege,
Qurultaylı milletimniñ azatlığın körmege.